अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले शुक्रबार सिरियामाथिको प्रतिबन्धहरू प्रभावकारी रूपमा हटाउने आदेश जारी गरेको छ। यो कदम राष्ट्रपति ट्रम्पले यस महिना विनाशकारी गृहयुद्धबाट प्रभावित सिरियालाई पुनर्निर्माणमा सहयोग गर्न प्रतिबन्धहरू फिर्ता लिने प्रतिबद्धता जनाएपछि आएको हो।
अमेरिकी ट्रेजरी विभागले अन्तरिम सिरियाली सरकार, जसको नेतृत्व राष्ट्रपति अहमद अल-शराले गरेका छन्, साथै सिरियाको केन्द्रीय बैंक र राज्य स्वामित्वका उद्यमहरूसँग सम्बन्धित लेनदेनलाई प्राधिकृत गर्ने सामान्य इजाजतपत्र (जीएल २५) जारी गरेको छ। ट्रेजरीले एक विज्ञप्तिमा भनेको छ, ‘(जीएल २५) ले सिरियाली प्रतिबन्ध नियमहरूद्वारा निषेधित लेनदेनहरूलाई प्राधिकृत गर्छ, जसले सिरियामाथिको प्रतिबन्धहरू प्रभावकारी रूपमा हटाउँछ।’
यो इजाजतपत्रले राष्ट्रपति ट्रम्पको ‘अमेरिका पहिलो’ रणनीतिसँग मिल्दो नयाँ लगानी र निजी क्षेत्रको गतिविधिलाई सक्षम बनाउने अपेक्षा गरिएको छ। ट्रेजरीको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘(जीएल २५) ले सिरियामा नयाँ लगानी र निजी क्षेत्रको गतिविधिलाई प्रोत्साहन गर्नेछ, जसले देशको आर्थिक पुनरुत्थानमा योगदान पुर्याउनेछ।’
विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले सीजर ऐन अन्तर्गत १८० दिनको छूट जारी गरेका छन्। यो छूटले प्रतिबन्धहरूले लगानीमा अवरोध नगरोस् र बिजुली, ऊर्जा, पानी, सरसफाइ र मानवीय प्रयासहरूलाई सहज बनाउन सुनिश्चित गर्नेछ। रुबियोले भने, ‘आजको कदम सिरिया र संयुक्त राज्य अमेरिकाबीच नयाँ सम्बन्धको राष्ट्रपतिको दृष्टिकोणलाई कार्यान्वयन गर्ने पहिलो कदम हो।’ उनले थपे कि ट्रम्पले प्रतिबन्ध राहतपछि सिरियाली सरकारले ठोस कदम चाल्नुपर्ने अपेक्षा राखेका छन्।
ह्वाइट हाउसका अनुसार, ट्रम्पले गत हप्ता राष्ट्रपति शरासँग भेटेपछि सिरियालाई प्रतिबन्ध राहतको बदलामा केही शर्तहरू पालना गर्न आग्रह गरेका थिए। यी शर्तहरूमा सबै विदेशी लडाकुहरूलाई सिरिया छोड्न भन्ने, प्यालेस्टिनी आतंककारीहरूको निर्वासन र आईएसआईएसको पुनरुत्थान रोक्न अमेरिकालाई सहयोग गर्ने समावेश छ। रुबियोले भने, ‘राष्ट्रपति ट्रम्पले सिरियाली सरकारलाई सिरिया भित्र र छिमेकी देशहरूसँग शान्ति र स्थिरता प्रवर्द्धन गर्ने अवसर प्रदान गर्दैछन्।’
सिरियाले शनिबार बिहान यो प्रतिबन्ध छूटको स्वागत गरेको छ। सिरियाली विदेश मन्त्रालयले यो कदमलाई ‘देशको मानवीय र आर्थिक कष्ट कम गर्न सही दिशामा सकारात्मक कदम’ भनेर वर्णन गरेको छ। मन्त्रालयले एक विज्ञप्तिमा भनेको छ, ‘सिरिया अन्य देशहरूसँग पारस्परिक सम्मान र आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप नगर्ने आधारमा सहकार्य गर्न इच्छुक छ। हामी विश्वास गर्छौं कि वार्ता र कूटनीति सन्तुलित सम्बन्ध निर्माणको उत्तम बाटो हो।’
सिरियामाथिको अधिकांश अमेरिकी प्रतिबन्धहरू सन् २०११ मा तत्कालीन राष्ट्रपति बशर अल-असदको सरकार र प्रमुख व्यक्तिहरूमाथि गृहयुद्ध सुरु भएपछि लगाइएको थियो। शराले डिसेम्बरमा असदलाई अपदस्थ गर्न मिलिसियाहरूको नेतृत्व गरेका थिए। सामान्य इजाजतपत्रले शरालाई, जसलाई पहिले अबु मुहम्मद अल-जव्लानीको नाममा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो, अब लेनदेन प्राधिकृत गरिएका व्यक्ति र संस्थाहरूमा समावेश गरेको छ। यसमा सिरियन अरब एयरलाइन्स, सिरियाको केन्द्रीय बैंक, अन्य धेरै बैंकहरू, राज्य तेल र ग्यास कम्पनीहरू, र फोर सिजन्स दमास्कस होटल पनि सूचीबद्ध छन्।
ट्रम्पले गत हप्ता साउदी अरबको क्राउन प्रिन्सका आग्रहमा प्रतिबन्ध हटाउने अप्रत्यासित घोषणा गरेका थिए। यो प्रमुख नीतिगत परिवर्तन उनले रियादमा शरासँग संक्षिप्त भेटघाट गर्नुअघि गरेका थिए।
प्रतिबन्ध खुकुलो पार्दा सिरियामा कार्यरत मानवीय संगठनहरूले थप संलग्नता प्राप्त गर्न, विदेशी लगानी र व्यापारलाई प्रोत्साहन गर्न, र देशको पुनर्निर्माणमा सहयोग पुग्ने आशा गरिएको छ। तर, अमेरिकाले सिरियामाथि धेरै तहका प्रतिबन्धहरू लगाएको छ, जसले देशलाई अन्तर्राष्ट्रिय बैंकिङ प्रणालीबाट अलग गरेको छ र धेरै आयातहरूलाई प्रतिबन्ध गरेको छ। प्रतिबन्धहरू फर्कने सम्भावनाले निजी क्षेत्रको लगानीलाई चिसो बनाउन सक्छ।
अमेरिकाले सिरियालाई सन् १९७९ मा आतंकवादलाई प्रायोजित गर्ने देशहरूको सूचीमा राखेको थियो र सन् २०११ को असदविरुद्धको विद्रोहपछि थप प्रतिबन्धहरू लगाएको थियो। यो कदमले सिरियाको आर्थिक र मानवीय अवस्थालाई सुधार गर्न र क्षेत्रीय स्थिरतामा योगदान पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
